Karat, Kırat ve Diğerleri...

        Doğru bilinen yanlışları yazmaya devam ediyorum. Bu kez sıra sektörde çok kullandığımız "karat" kelimesinde...

Keçiboynuzu Ağacı (Ceratunia Siliqua) Akdeniz'de yaygın görülen hep yeşil kalan bir ağaçtır.

        Her ne kadar "karat" kelimesi  ülkemizde bir türlü doğru söylenemese de, değerli taşların ağırlıklarını ifade eden bir ölçü birimidir. Daha önce "kırat" ( en çok  da bu) "garat", "gırat" versiyonlarını duymuş, ısrarla düzeltmiş, verdiğim eğitimlerde sıkça üzerinde durmuştum. Hatta öyle ki mücevher ile ilgili yazılmış Türkçe bir kitapta  ardarda iki sayfada hem kırat hem karat kullanılmış bunu gördüğümde ise kahrolmuştum! Resmi belgelerde de "kırat" yazıldığına şahit olmuştum.  Denemesi bedava; rastgele bir kuyumcuya gidin ve ne dediklerini duyun...Gelelim işin doğrusuna...

      Karat ismi, eski zamanlarda değerli taşların ağırlığını ölçmek için kullanılan keçi boynuzu çekirdeğinden (carob) geliyor. Karat kelimesinin kökeni, Yunanca "keration".  Kelime Arapça'ya "quirat" (heralde bizimkiler bundan etkilendi), İtalyanca'ya "caratto" ve Fransızca'ya "carat" olarak geçmiş. Bu kullanımın ilk olarak Akdeniz ve Orta Doğu'da başladığı yer alıyor kaynaklarda.  

Keçiboynuzu meyvesi ve çekirdekleri

        Farklı keçiboynuzu türlerinin, çekirdeklerinin ağırlıkları yaklaşık 0.2 gramdır( ortalama da diyebiliriz). Bu "yaklaşık" olma durumu ticarette bir yanlışlığa sebebiyet vermesin diye 1 karat gramın beşte biri kabul edilmiştir. 1570'lerde elmas ticareti de karat hesabına göre yapılmaya başlanmıştır.1907'de yapılan "General Conference on Weights and Measures" toplantısında karat metrik sistemde 200 mg olarak kabul edilmiştir.

5 karatlık tek taş

       Özet olarak karat bir ağırlık ölçü birimidir ve değerli taş alım satımı buna göre yapılır. Bir keçiboynuzu çekirdeği bir karattır ve gramın beşte birine eşittir (1 ct = 0.2 gr kabul edilir). 

     Ölçü birimlerini bile değiştirerek söyleyebileceksek o zaman bir fikrim var: "gram" ı da gıram diye yazıp söyleyelim!

      

  Mücevher aşkı ile...