Sentetik Elmas - Pırlanta Nedir?

Nedir sentetik elmas?

"Sentetik" kelimesi o kadar farklı anlamlarda kullanılıyor ki, bu yazıyı hazırlarken nasıl başlayacağımı bilemedim...Düşündükçe dallanıp budaklandı o yüzden de bugün yanlış anlaşılmaya en müsait konuyu anlatmaya karar verdim: Sentetik Elmas (ya da pırlanta).

Sentetik deyince genellikle akla kübik zirkon (CZ halk arasında atom taş olarak tabir edilen) ve sentetik mozanit (SiC) gibi pırlanta taklidi olarak üretilen taşlar geliyor.Hatta google da aratarak bazı kuyumcuların "uzman" adı altında," Doğal ve sentetik pırlantayı nasıl ayırt edebiliriz?", "Doğal ve sentetik pırlanta ne demektir?" sorularına verdikleri talihsiz cevapları görebilirsiniz. İşin aslı, bu taşlar pırlantadan farklı fiziksel, kimyasal ve optik özelliklere sahiptirler ve çok ucuz maliyetlere üretilebilmektedir. Hiçbir zaman elmas özelliklerine sahip değillerdir, muadil olamazlar ve aradaki fark basit yöntemlerle anlaşılabilir. Kesinlikle sentetik elmas ya da pırlanta olarak adlandırılamazlar!

Sentetik Elmas Nedir?

Laboratuvar ortamında insan eli  ile "elmasın doğal oluşum koşulları" sağlanarak oluşturulan maddeye  Sentetik (yapay) Elmas denir. Sentetik elmaslar, doğal elmaslar ile aynı fiziksel ve kimyasal süreçler sonunda oluşturulur. Bu oluşumun çok kolaylıkla sağlanmadığını da belirtmeliyim! 

Sentetik elmaslar başlıca iki yolla üretilirler.

Yüksek Basınç Yüksek Isı (HPHT - High Pressure High Temperature) Yöntemi

Bu metotta, yerküre içerisinde elmasların doğal olarak oluştuğu ortamı canlandırmak için yüksek basınç kullanılır. Bu yöntem, sentetik elmas üretiminde en yaygın olarak kullanılan yöntemdir.

Kimyasal Buhar Biriktirme (Chemical Vapor Deposition ) Yöntemi

Sentetik elmas üretiminde kullanılan ikinci yöntem kimyasal buhar biriktirme (chemical vapor deposition ) işlemidir. Kısaca tarif etmek gerekirse, bu yöntemde tepesine karbon plazma yerleştirilmiş temel bir alt tabaka kullanılır, plazma bulutunun içindeki karbonlar ışınlarla ayrıştırılarak, buluttan çökertilir ve vakumun tabanına yerleştirilen sentetik elmas kristallerin üzerinde biriktirilir.

Daha anlaşılır olması için şu başarılı videoyu önerebilirim. 

Doğal ile sentetik olan elmasları basit yöntemler ile birbirinden ayırmak mümkün değildir! 

Sentetik elmas  fikrinin çıkış noktası kuyum sektörü olmamasına rağmen, günümüzde kuyumculukta kullanılmaktadır. Hatta doğal ve sentetik olanı birbirinden ayırmak oldukça güç olduğundan bu bir problem olarak düşünülebilir. Ancak bir takı üzerinde kullanılan taşın sentetik olduğu beyan edilmelidir, aksi halde bu bir suçtur. Neler yapılması gerektiği şurada ayrıntılı bir şekilde anlatılmıştır.

Esasen sentetik fikrinin hizmet ettiği sektörler ileri teknoloji ürünleri, kesme, çizme, aşındırma işlemlerinin yapıldığı tüm endüstrilerdir.Konuya ilgi duyanlara tavsiye edebileceğim bir kitap var: The Diamond Makers. Kitapta ilk denemelerden başlayarak, üretim teknikleri, yaşanılan zorluklar, ilgili bilim adamları ve daha pek çok ayrıntıya ulaşılabilir. 

Konuyu ilgi çekici bulanlar için bu kitabı tavsiye edebilirim: The Diamond Makers

Sentetik elmaslar hakkında ilginç olan gelişmeler ise şöyle:

Bu konuda bilimsel gelişmeler devam ederken, yıllardır çok farklı çalışmaları da duyar olduk. 

Bunlardan biri bebek saçından elmas yapımı! İhtiyacımız olan şey karbon ise kendi karbonumuzu neden kullanmayalım diyen Rus bilim adamları sayesinde bu fikir Japonya'da pek populer olmuştu! Daha önceleri ölen kocasının küllerinden elmas sentezleten kadın haberini de görmüş olabilirsiniz! Bu çalışmada, vefat eden sevdiğiniz birinin, köpeğinizin külleri yada sevdiğinizi birinin saçı ya da tırnağını ilgili firmalara iletiyorsunuz ve size ondan bir elmas sentezliyorlar. Buna “kişisel mücevher” adını veriyorlar.  Ne dersiniz çok romantik değil mi?